Văn hóa – Nền tảng tinh thần của xã hội và động lực phát triển bền vững quốc gia
Nếu một quốc gia là một cơ thể sống, thì văn hóa chính là tâm hồn. Nếu chính trị là bàn tay hành động, kinh tế là đôi chân vận động, thì văn hóa là trái tim giữ nhịp bền vững cho sự sống đó. Đó là lý do vì sao Đảng ta khẳng định dứt khoát: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước.”
1. Văn hóa – không chỉ là nền tảng tinh thần, mà là “phần hồn” của xã hội
Nói đến nền tảng tinh thần là nói đến cốt lõi tạo ra hệ giá trị, niềm tin, bản sắc, ứng xử, đạo đức và khát vọng sống của cả cộng đồng dân tộc. Văn hóa chính là thứ giữ lại con người trong mỗi bước phát triển – để phát triển không rơi vào tha hóa, hiện đại không rơi vào vô cảm, giàu có không đánh mất căn cước.
Bởi lẽ, một xã hội có thể sở hữu những tòa nhà chọc trời, nhưng nếu con người sống trong đó vô cảm, ích kỷ, thực dụng – thì đó không phải là phát triển, mà là lạc đường.
Văn hóa không tạo ra GDP – nhưng tạo ra ý nghĩa sống. Văn hóa không thể đo bằng tăng trưởng – nhưng lại đo được bằng sự nhân văn trong mỗi hành vi nhỏ nhất: cách ta nói một lời tử tế, cách ta nhường đường, cách một doanh nghiệp đối xử với nhân viên, hay cách một quốc gia đối xử với quá khứ và tương lai của mình.
2. Văn hóa – mục tiêu và động lực của sự phát triển bền vững
Văn hóa là mục tiêu, vì không có quốc gia nào phát triển thực sự nếu không mang lại đời sống tinh thần tốt đẹp cho người dân.
Văn hóa cũng là động lực, vì chính văn hóa mới là thứ thúc đẩy sáng tạo, truyền cảm hứng, xây dựng lòng tin – những yếu tố nền móng cho sự ổn định và phát triển lâu dài.
Trong một xã hội văn hóa, con người sẽ sống có trách nhiệm. Doanh nghiệp sẽ phát triển vì cộng đồng. Chính quyền sẽ hành động vì lợi ích nhân dân. Truyền thông sẽ phụng sự sự thật. Giáo dục sẽ không dừng lại ở điểm số, mà hướng tới nhân cách. Đó mới là phát triển thực chất, phát triển vì con người – chứ không phải trên lưng con người.
3. Tác động và ảnh hưởng của văn hóa trong xã hội hiện đại
Trong thời đại số, văn hóa không còn nằm yên trong bảo tàng hay trên sân khấu. Văn hóa sống trong từng dòng trạng thái trên mạng xã hội, từng câu chữ trong hợp đồng kinh doanh, từng lựa chọn hành động mỗi ngày của người dân.
Khi văn hóa tốt – xã hội sẽ lành mạnh, con người tử tế, quan hệ ứng xử hài hòa. Khi văn hóa xuống cấp – đạo đức băng hoại, niềm tin lung lay, và các thiết chế xã hội sẽ dần rạn nứt.
Hãy thử tưởng tượng: nếu mỗi công dân đều cư xử có văn hóa, mỗi doanh nghiệp đều có trách nhiệm xã hội, mỗi cán bộ đều có đạo đức công vụ – thì chúng ta đã tiến thêm bao nhiêu bước trên hành trình xây dựng một Việt Nam hùng cường?
4. Bình đẳng vai trò giữa văn hóa – kinh tế – chính trị
Một trong những quan điểm tiên tiến và rất căn bản của Đảng là: văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội. Bởi vì văn hóa không đi sau, không chạy song song, mà định hình và điều hướng các lĩnh vực còn lại.
Kinh tế mà thiếu văn hóa thì sẽ chỉ có “giàu có vật chất” mà không có “giàu có nhân phẩm”. Chính trị mà thiếu văn hóa thì dễ sa vào hình thức, xa dân, thiếu đạo lý. Xã hội mà thiếu văn hóa thì con người mất phương hướng, mất niềm tin và mất cả nhau.
5. Kết luận: Văn hóa là chiếc rễ giữ cho cây phát triển không bật gốc
Nếu một đất nước muốn vươn cao như một cây đại thụ, thì rễ phải sâu – đó là văn hóa. Văn hóa càng được bồi đắp – con người càng trưởng thành. Con người càng tử tế – xã hội càng bền vững.
Là một nhà báo và học viên lý luận chính trị, tôi tin rằng: xây dựng văn hóa không thể bằng lời kêu gọi, mà phải bắt đầu từ hành vi hằng ngày. Từ từng bài báo sạch, từng phát ngôn đúng mực, từng chương trình tử tế, từng chính sách nhân văn. Từng “hạt mầm văn hóa” hôm nay sẽ nở hoa thành tương lai đất nước.
“Văn hóa không phải là thứ để trang trí. Nó là thứ để sống.”
– Và nếu sống đúng với nó, chúng ta sẽ có một Việt Nam phát triển – không chỉ mạnh, mà còn cao quý và bền lâu.
Tác giả: Nhà báo Đỗ Văn Hiếu – Học viên lớp TC240, Học viện Cán bộ TP.HCM
Xem những bài viết liên quan
