Có những bản án trong ngành bất động sản khiến chúng ta không chỉ đọc bằng lý trí, mà còn phải ngẫm bằng cả sự xót xa. Bởi đôi khi, cái giá phải trả cho một sai sót tưởng như nhỏ – lại lớn đến mức đánh đổi cả công sức, thời gian, và thành quả của một quá trình môi giới dài hơi.
Câu chuyện dưới đây là một ví dụ điển hình: hơn 300 triệu đồng phí hoa hồng môi giới bỗng trở thành “cơn gió độc” thổi bay chỉ vì… thiếu chứng chỉ hành nghề.
1. Tóm tắt vụ việc – Một chữ “thiếu” làm xoay chuyển cục diện
Ngày 03/11/2017, Công ty B ký với bà P và một người liên quan (NLC) Hợp đồng hợp tác tiếp thị cho thuê. Sau đó, trong cùng ngày, hai bên ký lại một bản khác mang tên Hợp đồng môi giới tiếp thị cho thuê cơ sở.
Tên nghe thì khác nhau, nhưng bản chất đều là môi giới bất động sản.
Bà P và cộng sự đã tìm được khách thuê, Công ty B nhận lợi ích và đã chi trả tổng cộng 315 triệu đồng.
Nhưng rồi tranh chấp nổ ra.
Công ty B cho rằng bà P không có chứng chỉ môi giới, nên hợp đồng vô hiệu.
Công ty yêu cầu bà P trả lại toàn bộ 315 triệu.
Ngược lại, bà P phản tố, yêu cầu thanh toán đợt 3 và đợt 4 với số tiền 322 triệu đồng.
Tòa sơ thẩm tuyên hợp đồng môi giới vô hiệu, buộc bà P trả lại 315 triệu, và bác yêu cầu phản tố.
Bà P kháng cáo.
2. Nhận định của Tòa phúc thẩm – Khi pháp luật soi chiếu vào bản chất
Tòa phúc thẩm đã nhìn rõ vấn đề:
✔ Cả hai hợp đồng – bất kể tên gọi – đều là hợp đồng môi giới BĐS
Luật Kinh doanh Bất động sản quy định rất rõ:
Ai làm môi giới – bắt buộc phải có chứng chỉ.
Tại thời điểm ký hợp đồng, bà P và NLC đều không có chứng chỉ môi giới, vi phạm Điều 62 Luật KDBĐS, kéo theo hậu quả pháp lý:
Hợp đồng vô hiệu theo Điều 117, 122, 123 BLDS.
Nhưng có một điểm rất nhân văn và chuẩn mực pháp lý:
✔ Công ty B đã hưởng lợi thực tế từ việc môi giới
Bởi nhờ bà P, Công ty B mới ký được hợp đồng cho thuê với khách.
Do đó:
Không có căn cứ buộc bà P phải trả lại 315 triệu
Và chính Công ty B cũng đã rút yêu cầu này tại phiên phúc thẩm.
Về yêu cầu phản tố:
Hợp đồng đã bị tuyên vô hiệu → không phát sinh nghĩa vụ trả phí đợt 3, 4.
Bà P không được nhận 322 triệu đồng còn lại.
3. Quyết định của Tòa – Cái kết không trọn vẹn
Tòa phúc thẩm:
Không chấp nhận kháng cáo của bà P
Sửa án sơ thẩm
Tuyên hợp đồng môi giới vô hiệu
Đình chỉ yêu cầu đòi lại 315 triệu (vì Công ty B rút)
Bác yêu cầu 322 triệu phí môi giới còn lại của bà P
Một cái kết nghịch lý:
Người làm – không được nhận đủ
Người hưởng – thoát nghĩa vụ trả tiếp
Tất cả chỉ vì… thiếu một cái chứng chỉ hành nghề.
4. Góc nhìn luật gia – Vì sao câu chuyện này khiến người làm nghề phải tỉnh táo?
Nếu đọc lướt, nhiều người sẽ phẫn nộ:
“Công ty B đã hưởng lợi rồi, sao còn lật kèo?”
Nhưng đọc sâu hơn, ta thấy đây là một bài học cực kỳ đắt giá cho cả ngành môi giới bất động sản.
❖ Bài học cho người môi giới
Đừng bao giờ nghĩ:
“Mình làm được việc, khách hài lòng, thì giấy tờ chỉ là hình thức.”
Không.
Trong môi giới – chứng chỉ hành nghề là chiếc khiên duy nhất bảo vệ công sức của bạn.
Không có chứng chỉ:
Hợp đồng môi giới vô hiệu
Bạn không được pháp luật bảo vệ
Công sức 6 tháng – 1 năm có thể ra đi trắng tay
Hoa hồng trăm triệu có thể không bao giờ thu được
Bà P đáng ra phải nhận 322 triệu, nhưng tất cả bốc hơi vì một điều kiện bắt buộc mà bà không đáp ứng.
❖ Bài học cho doanh nghiệp
Doanh nghiệp không thể tự cho mình quyền lợi dụng sự thiếu sót của người môi giới.
Vụ án này là lời cảnh báo: doanh nghiệp cần:
Kiểm tra chứng chỉ của người môi giới trước khi ký
Không ký hợp đồng với người không đủ điều kiện
Không “lách luật” bằng các tên gọi như “hợp tác tiếp thị”, “hợp tác kinh doanh”
Pháp luật nhìn vào bản chất, không nhìn vào tên gọi.
Nếu doanh nghiệp cố tình ký với người không đủ điều kiện rồi quay lại tuyên hợp đồng vô hiệu để tránh trả phí, điều này rất dễ bị xem là hành vi trục lợi.
Tòa án trong vụ việc này cũng đã nhận ra điều đó – và Công ty B buộc phải rút yêu cầu đòi 315 triệu.
5. Thông điệp cuối cùng – Nghề môi giới không chỉ bán nhà, mà còn phải “giữ nhà” cho chính mình
Nghề môi giới bất động sản là nghề có giá trị, nhưng giá trị chỉ được pháp luật ghi nhận khi người hành nghề đứng đúng vị trí pháp lý của mình.
Một tờ chứng chỉ 2 triệu – 3 triệu – học 3 tuần
Có thể giúp bạn giữ lại:
300 triệu
500 triệu
Thậm chí cả tỷ đồng hoa hồng và quan trọng hơn: giữ lại danh dự nghề nghiệp.
Hãy xem vụ án này như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà sắc lạnh:
Làm môi giới không có chứng chỉ – giống như đi vào trận mà không mang giáp.
Khi xảy ra tranh chấp, người chịu thiệt luôn là bạn.
Hãy bảo vệ công sức của mình bằng đúng yêu cầu của pháp luật.
Đó không chỉ là tuân thủ – đó là trí tuệ nghề nghiệp.
