Tác giả: Nhà báo Đỗ Văn Hiếu và Chuyên gia Pháp luật
Trong guồng quay hối hả của nền kinh tế số, nơi mỗi click chuột hay mỗi cú chạm màn hình đều có thể kiến tạo hoặc hủy hoại giá trị, doanh nghiệp đứng trước một thử thách vô hình nhưng đầy hiểm họa: làn sóng "tin giả". Không chỉ là những câu chuyện bịa đặt, xuyên tạc đơn thuần, chúng là những mũi kim độc ghim thẳng vào danh dự, uy tín, và là ngọn lửa đốt cháy niềm tin của khách hàng, nhà đầu tư. Để sống sót và phát triển, doanh nghiệp không chỉ cần kinh doanh giỏi mà còn phải sở hữu một chiến lược phòng vệ pháp lý và truyền thông kiên cố, linh hoạt.
Hành lang pháp lý: Vỏ bọc kiên cố không thể bỏ qua
Theo phân tích của Luật sư Lê Nguyên Hòa, Giám đốc Điều hành Công ty Luật TNHH LHLegal, một trong những chuyên gia hàng đầu về pháp luật kinh doanh, hành lang pháp lý của Việt Nam đã được hoàn thiện một cách toàn diện để bảo vệ doanh nghiệp trước các hành vi tấn công trên không gian mạng. Mặc dù quyền tự do ngôn luận được Hiến pháp 2013 bảo vệ, song quyền này không thể bị lợi dụng để xúc phạm, vu khống hay xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Những quy định này không chỉ là lời tuyên ngôn mà còn là những công cụ pháp lý sắc bén:
Luật An ninh mạng 2018 nghiêm cấm hành vi sử dụng không gian mạng để đăng tải, phát tán các thông tin sai sự thật, vu khống, xuyên tạc.
Bộ luật Dân sự 2015 và Nghị định 15/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung 2022) mở ra con đường đấu tranh chính thức cho doanh nghiệp. Các văn bản này cho phép doanh nghiệp chủ động yêu cầu cơ quan quản lý nhà nước xử phạt hành chính, yêu cầu gỡ bỏ thông tin sai sự thật, hoặc buộc đối tượng vi phạm phải công khai xin lỗi và cải chính.
Trong trường hợp thiệt hại kinh tế đã xảy ra, doanh nghiệp có quyền khởi kiện dân sự để yêu cầu bồi thường.
Khi những hành vi này có dấu hiệu của tội phạm hình sự, chẳng hạn như tội Vu khống, Làm nhục người khác hay Lợi dụng các quyền tự do dân chủ, doanh nghiệp hoàn toàn có thể tố giác để cơ quan chức năng tiến hành xử lý hình sự. Đây là biện pháp răn đe mạnh mẽ, thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật.
Thách thức và nghệ thuật ứng phó: Nguyên tắc "Nhanh - Đúng - Đủ"
Mặc dù có một hệ thống pháp luật chặt chẽ, việc áp dụng vào thực tiễn lại không hề đơn giản. Tốc độ lan truyền "chóng mặt" của tin giả trên mạng xã hội khiến doanh nghiệp dễ rơi vào thế bị động. Khó khăn trong việc thu thập chứng cứ, cộng với việc đối tượng vi phạm thường sử dụng tài khoản ảo hoặc nặc danh, khiến quá trình xác minh và xử lý trở nên phức tạp, tốn kém và kéo dài.
Theo Luật sư Lê Nguyên Hòa, một phản ứng thiếu tỉnh táo hay chậm trễ không chỉ không giải quyết được vấn đề mà còn có thể vô tình đẩy doanh nghiệp vào một cuộc khủng hoảng truyền thông thứ hai. Chính vì thế, phương thức ứng phó tối ưu phải tuân thủ triệt để nguyên tắc "Nhanh - Đúng - Đủ".
Nhanh: Tốc độ là yếu tố sống còn. Ngay khi phát hiện tin giả, doanh nghiệp phải ngay lập tức thực hiện việc thu thập và bảo toàn chứng cứ bằng cách lưu URL, chụp màn hình, và lập vi bằng. Yêu cầu gỡ bỏ thông tin sai sự thật cần được gửi đi ngay lập tức để ngăn chặn sự lan truyền.
Đúng: Lựa chọn công cụ pháp lý phù hợp là chìa khóa. Tùy thuộc vào mức độ và tính chất của vụ việc, doanh nghiệp có thể bắt đầu từ việc gửi văn bản yêu cầu chấm dứt hành vi, sau đó đề nghị cơ quan quản lý xử phạt hành chính. Nếu cần thiết, có thể tiến hành khởi kiện dân sự để đòi bồi thường hoặc tố giác hình sự để xử lý nghiêm minh hơn.
Đủ: Một chiến lược ứng phó toàn diện không chỉ dừng lại ở mặt pháp lý. Doanh nghiệp cần song song triển khai một giải pháp truyền thông minh bạch, nhanh chóng trấn an dư luận, bảo vệ niềm tin của khách hàng và nhà đầu tư. Điều này khẳng định sự chủ động, quyết đoán và trách nhiệm của doanh nghiệp trước cộng đồng, biến khủng hoảng thành cơ hội để củng cố uy tín.
Mức phạt và bài học đắt giá: Khi niềm tin bị định giá
Những hành vi tung tin giả về doanh nghiệp không chỉ phải đối mặt với sự trừng phạt của dư luận mà còn phải chịu trách nhiệm pháp lý nặng nề. Ở mức độ xử phạt hành chính, cá nhân, tổ chức vi phạm có thể bị phạt tới 20 triệu đồng và buộc phải gỡ bỏ thông tin sai sự thật. Nếu mức độ nghiêm trọng hơn, khung hình phạt cao nhất có thể lên đến 7 năm tù giam. Bên cạnh đó, trách nhiệm dân sự buộc người vi phạm phải công khai xin lỗi, cải chính và bồi thường thiệt hại cũng được đặt ra.
Những vụ việc gây chấn động thời gian gần đây chính là minh chứng hùng hồn cho sự nguy hiểm của tin giả và sự quyết liệt của doanh nghiệp trong việc bảo vệ mình. Điển hình là vụ việc ngày 8/9/2025, Tập đoàn Vingroup đã chính thức khởi kiện 68 cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước vì tung tin sai sự thật. Trước đó, một cá nhân đã bị xử phạt hành chính vì tin đồn thất thiệt khiến giá cổ phiếu Vingroup biến động, gây thiệt hại hàng trăm triệu USD vốn hóa thị trường.
Những vụ án này đã và đang gửi đi một thông điệp mạnh mẽ: uy tín và thương hiệu là tài sản vô hình vô cùng quý giá của doanh nghiệp. Bảo vệ tài sản này không chỉ là một lợi ích chính đáng, mà còn là hành động thiết thực góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch và ổn định. Ứng phó với tin giả không thể chỉ là một phản ứng nhất thời, mà phải trở thành một phần cốt lõi trong chiến lược quản trị rủi ro và phát triển bền vững của doanh nghiệp.
