Xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế trong nông nghiệp, nông thôn là một nội dung quan trọng trong đường lối phát triển kinh tế của Đảng, nhằm phát huy vai trò chủ thể của nông dân, khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế của nông thôn, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân và xây dựng nông thôn mới bền vững.
Xuất phát từ tư tưởng Hồ Chí Minh về phát triển kinh tế nông nghiệp, Người luôn nhấn mạnh phải chăm lo đời sống nông dân, phát triển sản xuất, “làm cho nông dân giàu thì nước ta mới giàu”. Kế thừa tư tưởng đó, Đảng ta xác định phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn là nhiệm vụ chiến lược lâu dài; trong đó, việc hình thành và nhân rộng các mô hình kinh tế hiệu quả là giải pháp quan trọng để tổ chức lại sản xuất theo hướng hiện đại, bền vững.
Trong thực tiễn, các mô hình kinh tế trong nông nghiệp, nông thôn ngày càng đa dạng, như: mô hình kinh tế hộ gia đình gắn với sản xuất hàng hóa; mô hình hợp tác xã kiểu mới; mô hình tổ hợp tác, liên kết chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ; mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ; mô hình mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Các mô hình này đã góp phần thay đổi phương thức sản xuất nhỏ lẻ, manh mún sang sản xuất tập trung, ứng dụng khoa học – công nghệ, gắn với nhu cầu thị trường.
Thực tiễn tại nhiều địa phương cho thấy, việc phát triển các mô hình kinh tế nông nghiệp mang lại hiệu quả rõ rệt. Tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh vùng Đông Nam Bộ như Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu, nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ đã được triển khai thành công. Nông dân tham gia các mô hình liên kết được hỗ trợ về giống, vốn, khoa học – kỹ thuật, đồng thời được bao tiêu sản phẩm, qua đó nâng cao thu nhập và giảm rủi ro trong sản xuất.
Đặc biệt, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã góp phần phát huy lợi thế đặc thù của từng địa phương, nâng cao giá trị nông sản, tạo việc làm tại chỗ cho lao động nông thôn. Thông qua OCOP, nhiều sản phẩm nông nghiệp đã được chuẩn hóa về chất lượng, mẫu mã, thương hiệu, từng bước tham gia thị trường trong nước và xuất khẩu, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế trong nông nghiệp, nông thôn vẫn còn một số hạn chế như quy mô còn nhỏ, liên kết chưa chặt chẽ, năng lực quản lý của một số hợp tác xã còn yếu. Do đó, trong thời gian tới, cần tiếp tục tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước; đẩy mạnh hỗ trợ khoa học – công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, mở rộng liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Tóm lại, xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế trong nông nghiệp, nông thôn là hướng đi đúng đắn, phù hợp với chủ trương của Đảng và yêu cầu thực tiễn hiện nay. Việc tổ chức thực hiện hiệu quả các mô hình này sẽ góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống nông dân và thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng nông thôn mới bền vững.